ANBI status Stichting Be-wonder
Inleiding
Termijn beleidsplan 2020, 2021, 2022, 2023
Missie en doelstelling
Visie en strategie
Fair Practice Code
Governance Code Cultuur
Code diversiteit en inclusie
Achtergrond werkwijze
Strategie
Financiën
Huidige situatie
Gegevens organisatie
<>
Inleiding
Torenbos:
In de inleiding bespreek ik mijn meest recente productie om inzicht te geven in de werkzaamheden van de stichting. In het voorjaar van 2021 is Mijn liefde is een koorts geproduceerd op basis van persoonlijke verhalen uit de omgeving. Het is gemaakt tijdens Covid 19 en toen de maatschappij weer ‘open’ ging konden we samenzijn en spelen. Dat is waar de Stichting voor staat: intimiteit, menselijkheid, theatraliteit en rituelen. Ruimte voor ‘de spelende mens’.
Mijn liefde is een koorts is een community art project, waarbij een fluisterkoor is ontwikkeld onder begeleiding van een voortreffelijke componist, een koordirigent, verschillende professionele podiumkunstenaars, musici en technici. Community art is diep in de samenleving verankerd via oral history. Aangetrokken vrijwilligers worden ingebed in de wereld van de professionele kunsten. Dit alles (muziek, dans, film en tekst) smelt samen in een multidisciplinair en multicultureel project. De omarming van het sociale en culturele domein leidt tot een project waarbij de lokale bevolking op een hoger niveau met de kunsten in aanraking komt. Sinds de oprichting van de stichting in 2002 is dit een steeds hechtere omarming geworden: het culturele domein en het sociale/maatschappelijke domein. Fondsen richten zich op initiatieven waar de bevolking zelf nauw betrokken is en kan (mee)creëren binnen de thematiek van de voorstelling. Dit alles om eigenwaarde te verhogen en sociale banden te smeden tussen burgers. Zo komen mensen in aanraking met schoonheid. De twee muzen muziek en dans maken het dagelijkse leven lichter.
Als artistiek leider en directeur van de stichting waak ik over de artistieke kwaliteit van de projecten. Het geheel op een hoger niveau brengen, de professionaliteit bewaken, staat voorop. In het geval van mijn liefde is een koorts kwamen heel veel factoren, ondanks Covid, op goede wijze samen.
- Gemeente Midden-Drenthe was culturele gemeente in 2020-2021 (financiële ondersteuning van de Provincie Drenthe)
- Timing: de locatie (de prachtige Middeleeuwse Stefanuskerk) werd na een lange verbouwing geopend.
- De aanwezigheid van een groep hechte vrijwilligers in deze kerk.
- De eenzaamheid was in voorjaar 2021 groot door Covid 19, het moment om te produceren was daardoor eigenlijk perfect, hoe lastig ook. De essentie van cultuur drong zich naar voren. We bouwden aan sfeer en kwaliteit van het leven door samen te zijn (op anderhalve meter afstand). Terwijl de lock-down langzaam opgeheven werd konden we een week spelen op locatie in festivalachtige sfeer.
In die verschrikkelijk tijd van de pandemie in voorjaar 2021 konden we via deze productie ons zelf weer mens voelen. Cultuur is van levensbelang. We kunnen niet zonder de ander, we zijn sociale wezens!
Deze productie is een uitstekend voorbeeld van hoe het artistiek inhoudelijk en in samenwerking met een gemeente zou kunnen gaan. Goed werkproces. Goed eindproduct.
Termijn beleidsplan 2020, 2021, 2022, 2023
Er zijn twee lang lopende projecten: Tabee Nieuw-Guinea en Paradijs Aa en Hunze.
- Tabee Nieuw-Guinea heeft een financiering voor drie jaar van het vfonds (vrijheidsfonds) en CEWIN (fonds voor Collectieve Erkenning Indisch en Moluks Nederland), Mondriaan Fonds en VSB Fonds.
- De fondsenwerving loopt tot medio 2022. Dit project eindigt in december 2023 met een korte uitloop in 2024.
Het project focust op het laatste stukje van onze koloniale geschiedenis. Persoonlijke getuigenissen van de oudste generatie over een vergeten stukje geschiedenis van Nederland. Het project heeft vijf onderdelen: docu-theater, symposia, multimediale installatie, website en boek. In de docu-theater voorstelling spelen gewone mensen samen met professionals.
- Het tweede project is Paradijs Aa en Hunze in de gemeente Aa en Hunze. Dit project heeft een pilot in 2022 en zal in 2023 en 2024 uitmonden in een community art project.
In de pilot zoeken we op 4 locaties mensen in het sociale domein (vrijwilligers, ouderen, mantelzorgers, buurtwerkers). We zijn op zoek naar wederkerigheid en willen dat een hulpvraag wordt gesteld. Oral history als ‘tool’. We willen ‘matchen’ met jongere generaties in verschillende knelpunten van de samenleving (b.v. eenzaamheid).
De basis voor beide projecten is oral history. In deze twee community art projecten werken we nauw samen met verschillende groepen in de samenleving.
Tabee Nieuw-Guinea
In van Tabee Nieuw-Guinea worden mensen van 80 jaar en ouder (mensen die 18 jaar en ouder waren in 1962) benaderd.
Torenbos interviewt deze mensen boven de 78.
De community erom heen zijn familieleden van de geïnterviewden (tweede en derde generaties). De verschillende, te interviewen, groepen zijn o.a.: Papoea’s, militairen, bestuursambtenaren, Indische Nederlanders, vrouwen, onderwijzers, missionarissen. Tabee Nieuw-Guinea, loopt sinds 2020, 27 van de 30 interviews hebben al plaatsgevonden. Het is een heel traject geweest om mensen te vinden die zich wilden laten interviewen. Met name de Papoea’s, zij kunnen eigenlijk niet spreken, i.v.m. represailles in (West) Papua. Sommige Papoea’s in Nederland staan op de zwarte lijst in Indonesië.
Op dit moment in 2021 stellen we ons de vraag: hoe doen we dit het beste, zonder een politiek project te worden.
De interviews worden momenteel getranscribeerd. Op basis van de interviews wordt een script ontwikkeld voor het docu-theater en de multimediale installatie. De première van deze van de theatervoorstelling is in Het Indisch Herinneringscentrum(IHC) in Den Haag (Sophiahof) op 1 oktober 2022). Dan is 60 jaar geleden dat alle Nederlanders waren vertrokken.
Het project bestaat dus uit vijf onderdelen. Het is niet alleen het docu-theaterproject, maar er wordt ook een multimediale installatie ontwikkeld dat bestaat uit 30 kleine lcd schermen die met elkaar communiceren. Ik werk daarvoor samen met de Italiaanse kunstenaar TeZ.
TeZ (Salerno, 1967) is een Italiaans multidisciplinaire kunstenaar, producent en onafhankelijk onderzoeker, woonachtig in Amsterdam sinds januari 2002.
Hij werkte meerdere malen samen met Betsy Torenbos (o.a. voor Torenbos haar producties Sisters in Time (2000), Anno Drenthe (2002), Anno Turkije (2006), Anno Macedonië (2006), Hidden Trees (2008)).
In 1990 studeerde hij bij de Istituto Italiano d'Informatica Musicale in Rome waar veel bekende Italiaanse specialisten les gaven in elektronische en computer muziek. Hij nam deel aan workshops bij het "Centro di Sonologia Computazionale" van de Universiteit van Padua en bij het "Tempo Reale" instituut in Florence onder leiding van Luciano Berio. Sinds eind jaren tachtig componeert TeZ elektronische en experimentele muziek en heeft hij diverse platen uitgebracht als lid zijnde van diverse formaties (M.S.B., DoseZero, Nukleus, Clock DVA). In 1995 richtte TeZ het multimediale onderzoekslaboratorium “SUb” op in Rome, dat draaide om audio-visuele experimenten met digitale media voor interactieve toepassingen en kunstwerken.
TeZ maakt gebruik van technologie als middel om de relatie tussen geluid, licht en ruimte te bestuderen en het effect hiervan op de waarneming. Zijn aandacht gaat speciaal uit naar generatieve composities van ruimtelijk geluid in live performances en installaties. In zijn werk gebruikt hij op maat gemaakte soft- en hardware, met originele technieken van sonificatie en visualisatie met als doel het onderzoeken en uitvergroten van normaliter onvoelbaalbare verschijnselen van vibratie. De multimediale installatie staat drie maanden in Het IHC, het docu-theater wordt zes keer gespeeld met aansluitende symposia in het Sophiahof. De symposia geeft ruimte aan debatten en aan de actualiteit. Het bestaan van de Papoea bevolking in (West)Papoea (voormalig Nieuw-Guinea) wordt bedreigd. Er is een website ontwikkeld (per 1 december 2021 online) en er komt een boek met DVD. In 2023 gaat Tabee Nieuw-Guinea op tournee, het is een landelijk project. De twee samenwerkingspartners zijn: Museum Bronbeek en een instelling in het Noorden. De buitenlandse poot van dit project kan door Covid, maar ook door de politieke situatie in (West) Papoea (Indonesië) voorlopig geen doorgang vinden. Na afloop van dit project gaan we kijken of we alsnog kunnen gaan. Dit traject pakken we op met Dutch Culture.
Paradijs Aa en Hunze
Paradijs Aa en Hunze is ‘een omarming’ tussen het culturele veld en het sociale domein. De Provincie Drenthe brengt deze projecten onder in de regeling Podium Platteland. Wij zijn één van de projecten die gaan plaatsvinden op het platteland in de provincie Drenthe. Gemeente Aa en Hunze is de gemeente waar Betsy Torenbos zelf geboren is.
Thema van Paradijs Aa en Hunze is wederkerigheid.
De overheid trekt zich terug uit de zorg en uit de samenleving. De participatiesamenleving is zich aan het ontwikkelen. Dit levert voor de krimpregio’s grote problemen op. Maar ook andere (meer dynamische) plekken op het platteland moeten hun sociale structuren hervormen. Ouderen blijven langer zelfstandig thuis wonen, ook als ze eigenlijk veel hulp nodig hebben en kwetsbaar zijn. We vergrijzen en er is een generatiekloof. Hetgeen we met Paradijs Aa en Hunze willen ontwikkelen, gaat met name over wederkerigheid en de hulpvraag. Hulp durven te vragen en dan matchen binnen de samenleving tussen de verschillende generaties op knelpunten in de samenleving. Mensen uit hun isolement halen, de verdraagbaarheid onderling vergroten. De verschillende groepen die meedoen: mantelzorgers, vrijwilligers, zorginstellingen en welzijnsorganisaties, jongeren en ouderen.
Het komend jaar lopen de projecten Tabee Nieuw-Guinea en Paradijs Aa en Hunze. Voor Paradijs Aa en Hunze gaat Betsy Torenbos samen met Aline Vos van Mantelzorg Nederland op 4 locaties in de gemeente Aa en Hunze aan het werk. Deze pilot ontwikkelen we in nauwe samenwerking met welzijnsorganisatie Impuls (Tintengroep) in Gieten. We eindigen deze pilot met filmavonden (korte docu’s van de werkfase) op de 4 locaties. Paradijs Aa en Hunze zal in 2023 en 2024 een community art project worden. Het eindproduct zal overeenkomsten hebben met het project Mijn liefde is een koorts. We werken samen met de lokale bevolking aan een voor deze gemeente op maat gemaakt oral history project.
Missie en doelstelling
Torenbos:
Ik wil even teruggaan naar 2002. Dat was twee jaar na mijn afstuderen van DasArts (masteropleiding in Amsterdam onder leiding van Ritsaert ten Cate). Ten Cate was iemand die het belang van de samenleving vooropstelde. Wat is de noodzaak van wat je maakt? Waarom wil jij jouw aardbeien met limoen en poedersuiker en waarom wil je ze niet in de chocola gedipt? Of waarom eet je ze niet zonder al die zoetigheid? De artistieke noodzaak en essenties voor een betere samenleving staan voorop in alle kunst. Eigenlijk was het een sociaal ‘wakker worden’ van alle kunstenaars die daar rondliepen. Ik was op dat moment buddy van een Antilliaanse man (Armand Busropan) die aids had, verslaafd was, stervende. Ik heb hem begeleid tot zijn dood. Ik merkte dat ik als opgeleid professioneel danseres eigenlijk heel ver van de echte samenleving stond. De masteropleiding mij heeft doen realiseren dat Armand onderwerp van een voorstelling kon worden. Uiteindelijk ben ik smoorverliefd geworden op de hoogstpersoonlijke verhalen en deze in rituele context te zetten.Oral history als basis, levensverhalen (van de oudste generatie) te vertalen naar theater. Theater als spiegel van de ziel. Catharsis. Je geeft mensen de mogelijkheid om lastige onderwerpen te bevoelen/bekijken. Je spiegelt je eigen ziel als je luistert en kijkt naar theater. De oorsprong van theater is oral history. Vroeger waren gezinnen groot, had je een houtkachel of nog veel vroeger een vuurtje, dan zat iedereen daar en was verhalen vertellen nog heel normaal. Je merkt dat in de moderne samenlevingen mensen steeds individualistischer worden en de generatiekloof groter. Het uiteenvallen van generaties resulteert in eenzaamheid. We missen rituelen. Het wordt lastig voor mensen als ze ouder worden, kwetsbaar en hulpbehoevend. Oral history is een heel mooi middel om de sociale cohesie in de samenleving te verbeteren. In combinatie met de professionele kunsten is dat voor mij de manier om het hart verwarmen en ook de schoonheid van het leven te voelen. Je completer te voelen naar mate je ouder wordt en niet leger en ongelukkiger.
Onze missie samengevat
Via sociale en maatschappelijke vragen voor (oudere) generaties verwerken we persoonlijke geschiedenissen naar de kunsten. We bewerkstelligen fysiek contact tussen generaties. We zorgen in onze projecten voor verbinding (via persoonlijke verhalen), verrijking (samen spelen/samen theater maken), toegankelijkheid (community art), maatschappelijk bewustzijn (wederkerigheid).
Missie Paradijs Aa en Hunze apart uitgelicht
Stichting Be-wonder, Welzijnsorganisatie Impuls Aa en Hunze, het programma Samen Ouder Worden en gemeente Aa en Hunze.
Zij willen voor Paradijs Aa en Hunze samen optrekken in één van de uitdagingen van deze tijd: toenemende vergrijzing en ouderen die lang thuis wonen, ook met complexe zorgproblematiek. Vanwege toenemende vergrijzing neemt de vraag naar complexe zorg toe, met het gevolg dat uitvoerende zorg financieel onhoudbaar wordt wanneer deze wordt geboden in verpleeg- en verzorgingshuizen. Daarom zijn verpleeg- en verzorgingshuizen gereduceerd en brengen ouderen alleen de laatste fase van hun leven (gemiddeld 9 maanden) in een verpleegtehuis door. Deze demografische ontwikkelingen en landelijke beleidskeuzes grijpen in en laten sporen na in een gemeente, het dorpsleven en het persoonlijk leven.
Tegelijkertijd vond er in 2015 een landelijke decentralisatie plaats door middel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) naar gemeenten. De nadrukkelijk aanwezige opdracht vanuit de WMO naar burgers is ‘meedoen’. Deze opdracht is niet alleen gericht op de hulpvrager zelf, maar strekt zich verder uit naar het sociale netwerk en het informele netwerk in een gemeente. Dit informele netwerk bestaat uit buren en vrijwilligers die zich op diverse manieren inzetten om de kwaliteit van het dorpsleven en een persoonlijk leven hoog te houden. Er wordt een enorm beroep gedaan op informele zorgers. Op individueel niveau heeft het als gevolg dat mantelzorgers langer zorgen en complexere zorgtaken uitvoeren. Dit varieert van huishoudelijke taken, het toedienen van medicatie en het regelen van administratie tot 24 uur per dag aanwezig zijn voor zorg en hulp (Riffin et al., 2018). Zo’n tien procent van de mantelzorgers voelt zich emotioneel en fysiek overbelast. Dat effect komt niet door de feitelijke zorgtaken, maar door de tijd, moeite en emotionele belasting die het vraagt van een mantelzorger. Eveneens heeft het gebrek aan kennis rond de verzorging zijn weerslag op het emotionele en fysieke welzijn (Shiba et al., 2016). Tevens ervaren vrijwilligers een toename van complexe hulpvragen, waardoor vrijwilligerswerk specialistischer van aard wordt en er een zware verantwoordelijkheid ervaren wordt. Het programma Samen Ouder Worden is erop gericht om meer ouderen te binden aan vrijwilligerswerk en ze tegelijkertijd laten ervaren wat vrijwilligerswerk bijdraagt aan kwaliteit van leven.
De bovenstaande ontwikkelingen vinden ook plaats in gemeente Aa en Hunze. Sterker nog, in gemeente Aa en Hunze neemt het potentieel van mantelzorg af en neemt de vraag naar mantelzorg toe. Op dit moment bestaat er gemiddeld een potentieel van tien mantelzorgers voor één zorgvrager. Vanwege demografische ontwikkelingen neemt dat potentieel in snel tempo af naar drie mantelzorgers voor één zorgvrager in 2040. Ook ervaart het Vrijwilligerspunt van Impuls een toenemende vraag naar vrijwilligers voor persoonlijke hulpvragen. Met regelmaat vermijdt een hulpvrager een vraag te stellen aan het sociale netwerk, vanwege de angst om een familielid of vriend te veel te belasten. Bij inwoners die vanuit het westen naar Drenthe zijn verhuisd ontbreekt regelmatig een sociaal netwerk en daarmee een sociaal vangnet. In de dorpen blijven ouderen langer thuis wonen, terwijl centrale voorzieningen verdwijnen en er wordt verwacht dat men een groter beroep doet op informele zorgers. Deze informele zorgers, mantelzorgers en vrijwilligers, krijgen te maken met complexe zorg en problematiek wat emotionele belasting met zich meeneemt.
Wat betekent dat precies voor ouderen?
Welke rollen vervullen zij?
Wanneer geven zij hulp?
Hoe ervaart men het om zelf hulp te vragen of te ontvangen?
In het project Paradijs Aa en Hunze staan twee concepten uit de literatuur centraal. Zij verrijken als stevige elementen het project. Het eerste concept is wederkerigheid. Bij wederkerigheid gaat om het laten bloeien van een samenleving en gemeenschap. Belangrijke voorwaarden hierbij zijn kleinschaligheid, directe lijnen en het verminderen van bureaucratie in het sociale stelsel. Op individueel niveau gaat om wederzijdse aanspreekbaarheid en respect. Om het explicieter te ontleden, het gaat om het verminderen van vraagverlegenheid (hulp durven vragen), van handelingsverlegenheid (hulp durven aanbieden) en van acceptatieschroom (hulp durven aannemen) (Linders, 2010)” Het tweede concept is sociale veerkracht.
Bij sociale veerkracht gaat het niet om een individu, maar om veerkracht als collectief vermogen. Een collectief dat reageert op levensgebeurtenissen van ouderen in het dorp. Het draait om het vermogen van de praktijk om het potentieel voor betekenisvolle activiteiten en verbindingen te zien en te herkennen. Het gaat er ook om dat ouderen verschillende rollen kunnen invullen. Niemand is alleen vrijwilliger of kwetsbare oudere die hulp ontvangt. (Bron: Laurine Blonk, 2021)
Paradijs Aa en Hunze is een project waarbij het sociale domein en kunst & cultuur met elkaar worden verweven. Door de verweving van sociaal werk en kunst ontstaat er een nieuwe ruimte waar plezier en emotie centraal staan. Er is een speelruimte ontstaan die ouderen uitnodigt om grote maatschappelijke en kleine intieme thema’s te onderzoeken en te ondergaan. In deze speelruimte kunnen verschillende rollen worden verkend en emoties worden ervaren. Wellicht ontstaan er nieuwe omgangsvormen of sociale afspraken. Rollenspelen en verhalen delen speelt hierbij een hele belangrijke rol. Een culturele interventie, met kunst als ‘middel’, is voor velen nog niet vanzelfsprekend: kunst wordt vaak nog gezien als iets dat op zichzelf staat en alleen gewaardeerd moet worden om de artistieke waarde: kunst als doel. Een onlangs gepubliceerd artikel van Movisie (Kennisinstituut voor sociale vraagstukken) toont de waarde van culturele interventies aan. Een multidisciplinair kunstproject in gemeente Houten bevorderde contacten en verbinding, waardoor de sociale cohesie in de wijk toenam.
De doelstellingen van de stichting samengevat
Stichting Be-wonder ontwikkelt multiculturele en multidisciplinaire projecten op basis van oral history in binnen- en buitenland.
Visie en strategie & uitgangspunten van Stichting Be-wonder
Torenbos heeft met Stichting Be-wonder een kleine, maar vaste artistieke kern van makers rondom zich gevormd. Ze kunnen zich vinden op een aantal grondbeginselen:
- Dans, film, muziek en mondelinge overlevering zijn de basis voor het maken van podium- of andere kunstproducties.
- Kwalitatief en esthetisch hoogwaardige producties brengen waaruit maatschappelijk engagement spreekt. Producties die een aanzet geven tot verbinding van verschillende groepen en organisaties in de samenleving.
- Kunst naar mensen toe brengen. Dus: podiumproducties en multimediale installaties flexibel bouwen, niet alleen voor grote en kleine zaal, zodat je naar mensen toe kunt die door omstandigheden niet meer in staat zijn om naar een schouwburg te gaan. De locaties kunnen dorpshuizen, woonkamers of recreatieruimtes zijn.
- Mensen naar de kunst toe halen. Actief met mensen aan de slag gaan met het doel een verandering te bewerkstelligen.
- Medemenselijkheid is de matrix van alle normativiteit. De ander en hoe wij ten opzichte van de ander staan, dat is wat ons als mens definieert. De uitspraak van de filosoof Emmanuel Levinas ‘Ik word ik in het aangezicht van de ander’ ziet Stichting Be-wonder als uitgangspunt van haar producties.
- Het werken in wisselende samenstelling en inspelen op wat als urgent ervaren wordt.
Stichting Be-wonder maakt theater- en dansprojecten, (video) installaties en performancekunst, autonoom maar ook in opdracht, op bestaande podia en op locatie.
De komende periode zijn er twee projecten
- Tabee Nieuw-Guinea - landelijk project op drie locaties.
- Paradijs Aa en Hunze - ‘omarming’ tussen het sociale en het culturele domein in één gemeente.
Voor beide projecten trekken we een apart productieteam aan. Er komt een productieleider, een marketingmedewerker,
verschillende professionele kunstenaars en lokale bewoners/vrijwilligers om het hoogste resultaat te bereiken voor een community art project.
De stichting hanteert:
Wij hanteren gemiddeld een honorarium van € 400,- per dag.
Stichting Be-wonder betaalt de medewerkers en ZZP’ers volgens de CAO richtlijnen.
Governance Code Cultuur
1. De stichting realiseert haar maatschappelijke doelstelling door culturele waarde te creëren, over te dragen en/of te bewaren.
2. De stichting past de principes van de Governance Code Cultuur toe.
Uitleg van 2: De basis van alle producties van Stichting Be-wonder is het ontwikkelen van culturele projecten in het sociale domein op basis van oral history (de mondelinge overlevering van persoonlijke verhalen). De producties zijn multidisciplinair en multicultureel.
3. Het bestuur is onafhankelijk en handelt integer. Zij zijn alert op belangenverstrengeling, vermijden ongewenste belangenverstrengeling en gaan op een transparante en zorgvuldige wijze om met tegenstrijdige belangen. Bestuursleden: voorzitter Jan Withaar, secretaris Marjolijn Vencken, penningmeester Fedde Kingma.
4. De bestuurders van de stichting hebben veel ervaring in de financiële sector en in het culturele veld. Ze zijn zich bewust van hun eigen rol en de onderlinge verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en handelen daarnaar.
5. Directeur Betsy Torenbos is verantwoordelijk voor de algemene en dagelijkse leiding. Het bestuur en leverancier naar het bestuur Force Finance (Krijn Versprille) zorgen samen met haar voor het functioneren en de resultaten van de organisatie.
6. Het bestuur gaat zorgvuldig en verantwoord om met de mensen en de middelen van de organisatie. Er vinden jaarlijks minimaal twee vergaderingen plaats.
7. Stichting Be-wonder hanteert geen Raad van Toezicht = een kleine organisatie.
Diversiteit
Diversiteit is een gegeven. Mensen verschillen van elkaar en in de Nederlandse samenleving zijn er vele vormen van verschil. Iedereen heeft in zijn of haar leven te maken met verschillen die de positie in de samenleving en de kansen die men krijgt beïnvloeden, en ook ons gedrag en denken sturen. De verschillen zijn aspecten van identiteitsvorming. Deze verschillen spelen altijd in samenhang een rol. Identiteitsvorming vindt plaats door de unieke combinatie van deze aspecten.
Tabee Nieuw-Guinea richt zich op verschillende bevolkingsgroepen in de samenleving die een band met Nieuw-Guinea hebben. Bovenstaande tekst over diversiteit en inclusie is direct van toepassing op ons project omdat we mensen met een Indische achtergrond en Papoea’s hebben geïnterviewd.
Er wordt voor het kiezen van de te interviewen personen geen onderscheid gemaakt m.b.t. gender, beperking, seksuele oriëntatie, religie, economische status, opleidingsniveau of leeftijd. We betrekken ook de tweede en derde generatie Indische Nederlanders en Papoea's bij ons project naast de autochtone Nederlander. Programma (aanbod, programmering, productie): het laatste stukje van de Nederlandse geschiedenis verwerken naar oral history, docu-theater, multimediale installatie, website en symposia. Publiek (bezoekers en gebruikers): de kerngroep van 30 geïnterviewden en de daarbij horende tweede en derde generaties. Personeel (directie, medewerkers en bestuur): Productieleider Paul Pattynama is zelf op Papoea geboren en zijn ouders komen uit voormalig Ned. Indië. Partners (personen en organisaties waarmee wordt samengewerkt of opdrachten aan worden verstrekt): Het IHC is onze belangrijkste partner en is een multiculturele organisatie waar vooral mensen met een Indische of Molukse achtergrond werken.
Inclusie
In een inclusieve organisatie voelt iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd, en heeft iedereen toegang tot dezelfde mogelijkheden. Jouw organisatie is inclusief als iedereen het gevoel heeft volledig zichzelf te kunnen zijn. Niet alleen moet niemand zich buitengesloten voelen, ongeacht de diversifiërende aspecten, iedereen moet zich ook actief ‘ingesloten’ voelen. Een inclusieve organisatie is een organisatie waar iedereen persoonlijk verantwoordelijkheid krijgt, voelt en neemt om inclusief te denken en handelen.
Bovenstaande is zeker van toepassing op ons project Tabee Nieuw Guinea en in de organisatie is geen hiërarchie. Artistiek inhoudelijk wordt inclusie zelfs als vorm toegepast voor de film die deze winter wordt gemaakt om de verschillende groepen aan elkaar te verbinden. Er komt een cirkelvormige opstelling van tafels voor een diner. Dit wordt gefilmd voor het video decor. Sinds de oprichting van de stichting in 2002 is het een steeds hechtere omarming geworden: het culturele domein en het sociale/maatschappelijke domein. Veel fondsen richten zich ook steeds meer op initiatieven waar de bevolking nauw betrokken is en zelfs kan creëren binnen de thematiek van de voorstelling. Dit alles om de eigenwaarde te verhogen en de sociale banden te smeden. In aanraking te komen met de schoonheid en de twee belangrijkste muzen: muziek en dans. Voor Paradijs Aa en Hunze werken we samen met statushouders.
Achtergrond werkwijze
Er zijn voorgesprekken voordat een interview wordt afgenomen. Mensen moeten zich veilig voelen om hun persoonlijke levensverhaal vast te laten leggen op camera. De methode van oral history (de mondelinge overlevering) is om reminiscentie effect te bewerkstelligen. We beginnen ver terug in de tijd en reizen via herinneringen naar het hier en nu.
Het is een hele goede en simpele methode, want mensen voelen zich serieus genomen. Je vraagt niet alleen naar het stukje informatie wat je nodig hebt voor het project, maar vraagt naar de mens als geheel. Voor de maker zelf is deze methode ook beter want je begrijpt de context van degene in breder verband. Alles wat het leven in zich draagt, verdriet, vreugde, oorlog, liefde, ieder mens maakt een unieke reis en geeft zo een eigen kijk op de complexe geschiedenis.
Bij Tabee Nieuw Guinea betreft de thematiek het laatste stukje van onze koloniale geschiedenis. Dit is bij de meeste mensen onbekend, zeker bij de jongere generatie. Het staat niet in de geschiedenisboekjes. Een (bewust) vergeten deel?! Het werd tijd! Dit project laat, 60 jaar naar dato, licht schijnen op dit onderwerp, de bijbehorende thematiek, een vergeten stukje geschiedenis en wereld van nu. Stichting Be-wonder wil vernieuwend docu-theater en een bijzondere multimediale erfgoedpresentatie maken van de 30 getuigenissen.
Paradijs Aa en Hunze heeft sociale cohesie ook als uitgangspunt. We proberen door die terugtrekkende overheid de knelpunten in de gemeente te traceren. Het toenemen van vergrijzing en het langer thuis wonen van ouderen in de dorpen van Aa en Hunze. Op deze plekken gaan we aan het werk. In het verweven van sociaal domein en kunst & cultuur ontstaat een ruimte waar inwoners nieuwe omgangswijzen ontdekken. Deze ruimte waar plezier en emotie centraal staan biedt de mogelijkheid voor inwoners om tot nieuwe sociale afspraken te komen. De twee concepten wederkerigheid en sociale veerkracht nemen we als elementen voor het verrijken van het project. Bij wederkerigheid gaat om het laten bloeien van een samenleving en gemeenschap. Belangrijke voorwaarden hierbij zijn kleinschaligheid, directe lijnen en het verminderen van bureaucratie in het sociale stelsel. Op individueel niveau gaat om wederzijdse aanspreekbaarheid en respect.
Om het explicieter te ontleden, het gaat om het verminderen van vraagverlegenheid (hulp durven vragen),
van handelingsverlegenheid (hulp durven aanbieden) en van acceptatieschroom
(hulp durven aannemen) (Linders, 2010).” (Bron: Kees Penninx, 2013).
Bij sociale veerkracht gaat het niet om een individu, maar om veerkracht als collectief vermogen. Een collectief dat reageert op levensgebeurtenissen van ouderen in het dorp. Het draait om het vermogen van de praktijk om het potentieel voor betekenisvolle activiteiten en verbindingen te zien en te herkennen. Het gaat er ook om dat ouderen verschillende rollen kunnen invullen. Níemand is alleen vrijwilliger of kwetsbare oudere die hulp ontvangt. (Bron: Laurine Blonk, 2021).
Doelstelling
Stichting Be-wonder heeft de afgelopen 20 jaar gemiddeld twee à drie producties per jaar ontwikkeld met subsidies van de gemeente, de provincie of het rijk. Per productie trekt Torenbos fondsen en subsidies aan, zij is de producent. Er is geen structureel eigen vermogen in de Stichting. Met uitzondering van de jaren 2003,2004, 2005. Toen werkte Torenbos in Japan. In 2003 ging ze met een reisbeurs van het fonds voor podiumkunsten naar Japan. Deze beurs heeft een enorme invloed gehad op haar werk.
Bijna alle multimediale producties hebben oral history als basis gehad met uitzondering van De Tijd van Louis Andriessen.
NB Oral history is in de afgelopen 20 jaar ‘hip’ geworden. Daardoor heeft de Stichting altijd haar doelen kunnen halen. Het is moeilijk om als freelance theatermaker je geld bij elkaar te schrapen, maar oral history als uitgangspunt wordt gewaardeerd door Fondsen en zo kan de stichting tot nu toe haar producties maken.
Strategie
Er is de afgelopen 20 jaar binnen de stichting een enorme ervaring en een rijk netwerk ontwikkeld. Niet alleen in het cultureel sociale veld en met bestuurders, maar ook binnen de disciplines muziektheater en dans. Sinds Torenbos werkt, heeft ze achtereenvolgens de danswereld, de toneelwereld, de wereld van de musici en componisten van binnenuit leren kennen.
Financiën
De projecten, zijn middelgrote projecten van ongeveer een ton /anderhalve ton. Dit is inclusief de gekapitaliseerde kosten van de vaste medewerkers en van materalen.
We werven gelden via o.a. het VSB Fonds, PBC Fonds en ouderenfondsen. We werken nauw samen met gemeenten en Provincie Drenthe. Vanuit de Stichting betalen we de professionele kunstenaars. De lokale bevolking en de vrijwilligers sluiten zich aan bij het project via de gegeven workshops en interviews. De vrijwilligers ontvangen een vrijwilligersvergoeding. Stichting Be-wonder werkt voor de financiën en jaarverslagen nauw samen met Krijn Versprille van Force Finance.
Huidige situatie en opslagruimte
De stichting heeft beperkt tot geen vermogen.
In de opslag staan attributen uit voorbije projecten. Als stichting recyclen we het liefst ons decor en materialen.
Opslag: 10 statieven, 10 camera’s, beamer, lampen, spiegels, balletvloeren, piano, props, tekenmaterialen, bekabeling, screens, stoelen/tafels, decorstukken, flightcases, theatertape, witte vloeren met prints etc.
Gegevens organisatie
Stichting Be-wonder
Kamer van Koophandel nummer: 34173076
Het fiscale nummer: BTW NL813367475B01
ANBI-status
Adres: Waterkeringweg 107 1051 NZ Amsterdam
Postadres: Groenewegje 99 2515 LN Den Haag
+ 31 6 23068467
www.be-wonder.com
info@be-wonder.com
BTW NL 813367475B01
NL02 INGB 0009 3141 18
Bestuur
Voorzitter: Jan Withaar
Penningmeester: Fedde Kingma
Secretaris: Marjolijn Vencken
Financiële administratie: Force Finance (Krijn Versprille)
Werknemers
Werknemers in dienst: Betsy Torenbos (tijdelijke contracten)
Freelancers: ja
Vrijwilligers: ja
Beheer en besteding van het vermogen
De stichting streeft er naar uit eigen inkomsten en giften voldoende vermogen op te bouwen om de continuïteit te waarborgen. Subsidies en fondsen worden op projectbasis aangevraagd en aan de beoogde projecten besteed. De beheerlasten worden zo beperkt mogelijk gehouden. Reserves dienen als buffer voor financiële tegenvallers en ter overbrugging van de perioden zonder projectsubsidie.