Vergeet mie nait in het Prof. Tuntlerhuis te Ter Apel
van 1 oktober 2012 tot en met 12 januari 2013
1
Beschrijf de gerealiseerde activiteiten.
Indien de gerealiseerde activiteiten afwijken van de
voorgenomen activiteiten, geef hiervoor dan een motivering.
Op 12 januari 2013 hebben we met een veiling het project Vergeet mie
nait afgesloten.
De inkomsten van de theatervoorstelling en de veiling (ruim 4000 Euro)
zijn ten bate van de oud-bewoners van het Tuntlerhuis die nu in
Parkheem, Stadskanaal wonen. Van deze € 4000 schaffen zij een
mobiele kegelbaan aan. Het resterende bedrag is bestemd voor de
Stichting Alzheimer Nederland.
In de opmaat naar de theatervoorstelling Vergeet mie nait en de
expositie heeft ROODPALEIS diverse workshops aangeboden aan
- Peuters van verschillende basisscholen in Ter Apel (workshopdoel:
beschilderen en beplakken van veilingruimte & ontmoeten
dementerende ouderen)
- Scholieren van het basisonderwijs (workshopdoel: interviews
met oudste generatie)
- Voortgezet onderwijs (workshopdoel: interviews met oudste
generatie)
- Cliënten van NOVO (workshopdoel: herinrichten PTH, tuin en
hulp bij expositie en voorstellingen)
- Cliënten van Trans (workshopdoel: herinrichten PTH, tuin en
hulp bij expositie en voorstellingen)
- deelnemers van Vrouwen van Nu (workshopdoel: voorbereiden
recepten/gerechten voor live-cooking tijdens expositie en
voorstellingen)
- en niet in de laatste plaats aan de oud-medewerkers van het
Tuntlerhuis en Zorggroep Meander (workshopdoel: delen van
verhalen voor expositie, bespreekbaar maken van lastige
ervaringen uit het verleden)
De workshops hadden in principe allen van doen met ONTMOETEN EN
VERBINDEN van JONG EN OUD.
De verhalen van de oud-bewoners van het Prof. Tuntlerhuis en van de
oudste generatie in de regio Ter Apel waren de basis.
Scholieren van het basis- en voortgezet onderwijs ontvingen workshops
op het gebied van oral history (het leren van interviewen en daarmee
het leren omgaan met de noodzakelijke apparatuur).
De interviews van ROODPALEIS bereikten in totaal 156 ouderen.
De workshops van de overige groepen waren er opgericht om samen
met het de expositie gestalte te geven, waarbij het verhaal van de
bewoners van het Prof. Tuntlerhuis centraal stond.
Het totaal culmineerde in een tien dagen durende expositie (3 t/m 11
januari 2013) en drie theatervoorstellingen op 9,10,11 januari.
Alle drie de theatervoorstellingen waren uitverkocht. De expositie,
theatervoorstellingen en veiling brachten meer dan duizend bezoekers
op de been. Het project had een grote impact op de bevolking in Ter
Apel en omstreken. De term binding kreeg vlees en bloed.
2
Beschrijf de resultaten en vergelijk deze met de beoogde
resultaten.
Motiveer eventuele verschillen.
132 leerlingen kwamen via de workshops van Betsy Torenbos en Homme
Wedman in aanraking met de werkwijze van ROODPALEIS: oral history –
mondelinge overlevering om via levensverhalen een brug te slaan tussen
generaties. De leerlingen leerden interviewtechnieken, de apparatuur te
bedienen en gingen daarna zelf op pad om ouderen te interviewen. De
resultaten zijn tijdens de expositie van Vergeet mie nait in een aparte –
de zogeheten educatie ruimte vertoond.
De deelnemende scholen waren: RK Bonefatius, RSG Ter Apel, OBS De
Vlinder.
Met 24 bewoners van het PTH werd contact gemaakt en vond een
persoonlijk interview plaats.
De 14 meest bijzondere interviews kregen een plek in de expositie.
Het verhaal van alle ondervraagde bewoners kwam op een of andere
manier terug in de theatervoorstelling.
3
Conclusies
Belangrijkste conclusie is de spin-off die Vergeet mie nait in Ter Apel en
omgeving heeft gecreëerd. Indicatie daarvoor zijn:
- De grote toeloop naar de expositie
- De diversiteit van het publiek: een mix van oud en jong, van
buurtbewoners, medewerkers, familieleden van bewoners,
bezoekers uit de rest van de provincies
- De al evenzeer grote interesse voor de voorstelling. Alle drie de
voorstellingen waren uitverkocht, de laatste zelfs een lichte
overbezetting
- Elke dag ontving Betsy Torenbos (artistiek leider en regisseur) de
mensen persoonlijk bij de tijdelijke nieuwe ingang van het PTH.
Dat verlaagde voor de bezoekers de drempel om na afloop hun
bevindingen kenbaar te maken.
Grootste compliment dat we hebben gekregen is dat we de
dementerende ouderen in hun waarde hebben gelaten, met een lach
en een traan. Dat zowel de expositie als de voorstelling onder de huid
gingen en dat mensen niet wisten dat dit ook theater kon zijn.
Vergeet mie nait werd beoordeeld als een integere expositie en
voorstelling die mensen anders naar de ziekte Alzheimer deed kijken.
‘Dat er zoveel mooi materiaal (verhalen) in hun geesten huizen, dat
had ik niet gedacht’ dat was vaak de opmerking…
Die verwondering en verbazing maakte dit laatste bezoek aan PTH
Ter Apel een indringende en persoonlijke ervaring die je niet langs je
heen kon laten glijden!
Voor Zorggroep Meander was het belangrijk om de beeldvorming
rondom verpleegklinieken als het Prof. Tuntlerhuis een draai te
kunnen geven. Deze was uiterst negatief en is nu op positieve wijze
afgesloten door een veiling waarmee het hele dorp uitliep!
Uit navraag is gebleken dat zowel de waardering van bewoners als
van medewerkers en familieleden van gestorvenen groot is.
Ze hebben nog even kunnen rouwen, praten, verwerken, lachen…iets
delen, op de plek waar zoveel gebeurd is (ruim 3500 mensen stierven
er de laatste 40 jaar).
Conclusie:
Vergeet mie nait voorzag in de regio Ter Apel blijkbaar in een
behoefte aan verbinding tussen jong en oud. Via kunst en cultuur is
het ons gelukt die behoefte - ook al is die behoefte van te voren niet
als bewust ervaren – gestalte te geven.
4
Problemen en belemmeringen die u mogelijk tijdens
projectuitvoering bent tegen gekomen.
Hoe bent u hiermee omgegaan?
Één steeds weer voorkomend probleem is het om uiteindelijk de
begroting rond te krijgen, om ervoor te zorgen dat datgene wat je van
plan, dat je dat ook realiseren kunt. Bij Vergeet mie nait heeft in deze de
co-financiering van Meander bijzonder gunstig gewerkt. Zonder inzet van
het personeel van Meander en het genereuze gebaar om de kosten voor
het openhouden van het Prof. Tuntlerhuis voor haar rekening te nemen,
heeft Meander haar co-productieschap serieus vorm gegeven.
Één tweede probleem wat je vaker tegenkomt is het probleem van de
samenwerking. Één van de doelen van Vergeet mie nait was verbinding
te maken tussen verschillende groepen in de samenleving in Ter Apel en
regio. De manier waarop dat met scholen en NOVO gebeurd is een goed
voorbeeld. Scholen hebben een druk curriculum en zijn vaak pas na
vlammende betogen over te halen om in het project te stappen.
Wanneer dan eenmaal blijkt dat het project grote waarde heeft voor de
leerlingen, dan stromen de aantallen leerlingen ineens binnen die de
workshop willen doen en interviewen. Bij NOVO ging dit in het begin
evenzo. Maar vanaf de eerste workshop hebben NOVO en haar cliënten
zich op een fantastische wijze met Vergeet mie nait geïdentificeerd.
Het COA en de penitentiaire inrichting in Ter Apel zijn uiteindelijk echter
afgevallen door factoren buiten het Vergeet mie nait om. Beide
instellingen – en dan name het personeel via wie de samenwerking
gestalte had moeten krijgen - gaan vanwege bezuinigingen en landelijke
reorganisaties een zeer onduidelijke toekomst tegemoet. Medewerking
aan Vergeet mie nait werd daardoor vooral als een extra belasting
ervaren.
5
Wat gebeurt er met de uitkomsten van het project.
Op dit moment werken Betsy Torenbos, Jo Willems en Zorggroep
Meander aan een DVD boekje waarin de verschillende hier boven
genoemde deelnemende groepen hun eigen plekje krijgen.
Voor Meander is het belangrijk dat ervaren is dat je andere wegen kunt
bewandelen om de beeldvorming rondom een thema als Alzheimer en de
verpleegklinieken op een wat evenwichtigere, een wat positievere manier
onder de aandacht te brengen. Vergeet mie nait heeft de bezoekers
getoond dat dementerende mensen mensen zijn die het waard zijn om
goed en liefdevol voor te zorgen. Dat je ze zeker niet helemaal als
afgeschreven mag beschouwen. Een mens is meer dan een schakel in
ons economische systeem. Een andere omgang met onze zwakkeren in
de samenleving komt ook de naaste familieleden ten goede en
uiteindelijk weer de leefbaarheid in de maatschappij.
Soortgelijke projecten zijn in de toekomst dan ook zeker denkbaar.
Ook is Vergeet mie nait van invloed geweest op de visie van Woonzorg
Nederland wat betreft de inrichting van tehuizen als het Tuntlerhuis.
Guus Verduijn – directeur Woonzorg Nederland – besefte na de gang
door de expositie en het bezoeken van de voorstelling dat hij nu niet
meer zo snel en beslist zijn handtekening gezet zou hebben onder het
sloopverdrag van het gebouw.
Behalve voor verbinding heeft Vergeet mie nait ook voor bewustwording
gezorgd.
Beschrijf de mogelijkheden en belemmeringen die u verwacht
tegen te komen bij het vervolgtraject.
De productie van het DVD-boekje geschiedt weer in nauwe
samenwerking tussen ROODPALEIS en Zorggroep Meander. Daar
verwachten wij geen grote obstakels. We kiezen voor kwaliteit en
eenvoud.
6
Hoe zou u op grond van de ervaringen met dit project in de
toekomst een project aanpakken? Wat zou u anders/hetzelfde
doen?
Vooral de samenwerking met scholen is elke keer weer ingewikkeld in de
beginfase. Hoe dat aan te pakken?
Een mail werkt niet. Een persoonlijk bezoek aan de scholen daarentegen
wel. Dit moet al een half jaar voor het project start gebeuren. Dan
hebben ze een gezicht bij het project en een korte lezing in de klas zal
de docent en leerlingen al snel goed stemmen. Interviews houden!
Cameratechniek leren! Zelf filmpjes maken! Persoonlijke vragen stellen
aan een oudere! Leuk!
Daarna zullen directeuren van scholen en docenten ook sneller bereid
zijn – ondanks hun drukke curricula – hun deel van de werving van
leerlingen serieus op te nemen. In Ter Apel ging het ineens razendsnel;
van 15 oktober t/m de kerstvakantie waren de camera’s en statieven
continue op pad!
Lijst van deelnemers:
ROODPALEIS en Zorggroep Meander, Espria, Woonzorg Nederland,
St. Vrienden van Meander, Proficura, R’zijn, Novo, RSG Ter Apel, RK
Bonefatius, OBS De Vlinder, Vrouwen van Nu, Jumbo, Avics, Simon
Benus Bouw, Van der Veen, Rabobank, De Trans, Mediq Apotheek, JVH
Ontwikkeling BV, Wedeka, Medipoint/Emcart, Kalsbeek, Gemeente
Vlagtwedde, Acantus, Faberreklame.
Overzicht van vermeldingen in de media
Krant / Dagblad van het Noorden:
*Regio - 2x
*Stad - 1x
Televisie:
*RTV Noord – 1 uitzending (item op locatie opgenomen)
*RTV Drenthe – 1 uitzending (item op locatie opgenomen)
Radio
*Lokale radio – 2x